اگر واژۀ تُرک را دارای منشأ ترکی و مترادف نام مغولی آشینا (گرامی دارندۀ گرگ) به شمار بیاوریم، آن تلخیص توره کورت/توره کوت (دارندۀ خوی و عادت گرگ یا از تبار گرگ) خواهد بود که علی القاعده حرف صامت «ر» و حرف «ت» آخری در مقام علامت جمع از آخر آن ساقط شده اند و آن تبدیل به تُرک شده است. به نظر می رسد نام هون (چیون) هم بر گرفته از شینو (چینو) مغولی به معنی گرگ بوده است. در مورد نظر بر گرفته شدن نام ترک از کلاهخود گفتنی است، اگر نام ترک از دورکو یا تورکو (کلاهخود) گرفته شده بود یک پسوند نسبی-ملکی لو بدان اضافه می شد. ولی این پسوند در تاریخ جایی به نام ترک اضافه نشده است. در هیئت تورکوت تنها یک حرف ر صامت ساقط شدنی کم است که تبدیل به دارندۀ توتم گرگ شود که ترکان به داشتن آن مشهور بوده اند. نام تورگیش ها (توره گئچی- اِش ها، تکه ترکمن ها) را هم در این رابطه می توان به معنی دارای آیین گرامی دارندۀ بُز نر گرفت:
معنی نام تُرک
خاندان آشینا
خاندان آشینا یا پانصد خانواده به یکی از قبایل ساکن در شمال چین که از امتزاج قبایل مختلف به وجود آمده بود، گفته می شود. در قرن پنجم میلادی قبایل و اردوهایی که با اقوام آشینا درهم آمیختند، نام «ترک» بر خود نهادند. زبان شناسان و تاریخدانان متذکر می شوند که برخی عنوان های فرمان روایان در زبان ترکی اولیه از ریشه ایرانی هستند.
خاقانات ترک
آسنا
چینیان اتباع خان های آشینا را به این نام نمی نامیدند، بلکه آنان را «تو-کیو» می گفتند. این نکته را باید متذکر شد که چینیان در زبان خود مخرج «ر» ندارند. این نام بعدها از سوی دانشمند فرانسوی به صورت «تورکیوت» خوانده شد که در واقع تلفظ درست تر واژهٔ «تو-کیو» است که با مخرج «ر» همراه شده است. واژهٔ آشینا را برخی به معنای گرگ دانسته اند. در زبان مغولی گرگ را «شینو» می نامند. پیشوند «آ» که پیش از «شینو» آمده است، در زبان ترکی نشانهٔ احترام است. بدین روال واژهٔ آشینو یا آشینا به معنی گرگ محترم و نجیب است.
بنابر روایتی از افسانه بوزقورت که مربوط به هونها و سرزمین آنهاست، سرزمین ترکان مورد هجوم همسایگان قرار گرفت. همهٔ مردم آن سرزمین کشته شدند، تنها پسرکی زنده ماند و دشمنان دست و پای او را نیز بریدند و به میان باتلاق او را انداختند. ماده گرگی از پسرک آبستن شد سپس پسرک مرد. ماده گرگ به سرزمین آلتای رفت و در آنجا ده فرزند زایید. اندک اندک تعداد آن ها فزونی یافت و از غار بدر آمدند و پس از گذشت زمان خود را فرمانروایان سرزمین ژوژان نامیدند. بنابراین افسانه تورکیوتها (ترکان) از دودمان هونهای غربی هستند که با نسل گرگ درهم آمیختند باید یادآور شویم که هون های غربی به سال ۴۶۹ میلادی تار و مار شدند اما هفتاد و هفت سال بعد به سال ۵۴۵ میلادی مردمی در این سرزمین پدید آمدند که خود را تورکیوت می نامیدند از اینجا احتمال داده می شود که ترکان نه از امتزاج گرگ و انسان بلکه از اختلاط اقوام و قبیله ها پدید آمدند.
قبایل آشینا در ابتدا در غرب ایالت شانسی چین می زیستند و در پیکارهای چینیان با هونها در سدهٔ چهارم میلادی شرکت داشتند و بعد به تبعیت هون ها درآمدند ولی به سال ۴۳۹ میلادی، پس از شکست هون ها، به جنوب کوه های آلتای پناه بردند و در آنجا سکنی گزیدند. قبایل آشینا در ابتدا چون دارای زبان های گوناگون بودند، ناگزیر زبان مغولی را به عنوان زبان مشترک خویش برگزیدند و با این زبان به تفهمیم و تفهم می پرداختند تا اینکه به سبب شکست های پی در پی از امپراتوران چینی به جنوب آلتای رانده شدند. زبان ترکی زبانی است قدیمی ولی اقوام آشینا که از امتزاج قبایل مختلف به وجود آمده بودند، در این زمان بود که زبان ترکی را برای ارتباط برقرار کردن بایکدیگر انتخاب کردند. قبایل آشینا بعد از صد سال از شروع اتحاد چنان با هم جوش خوردند که به سال ۵۶۴ میلادی مجموعهٔ واحدی را تشکیل دادند که آنان را «ترک باستان» یا «تورکیوت» نامیدند.