دلایلی بر ترادف نامهای رستم و گرشاسب
آرتور کریستن سن در کتاب کیانیان خود میگوید که «به نظر مارکوارت، رستم هفتخوان مازندران شاهنامه از خاندان سام همان کِرِساسپ اوستا ازهمان خاندان سام است که دشمنان خود را در کنار دریای فراخکرت کشتار میکند». برای این نظر دلایل لغوی روشنی در معنی براندازه راهزنان وجود دارد که بدانها توجه کافی نشده است:
در فرهنگ واژه های اوستایی احسان بهرامی صفحه ۱۲۳۴، واژه «رُ» از ریشه «رَوَ» [از ریشه هندواروپایی رِیپ] به معنی بریدن و دریدن آمدن است. جزء دوم نام رستم یعنی ستم به صورت ستمبه در سانس‍کریت به معنی شورش و راهزنی و دزدی و شورش و طغیان آمده است، همان‍که به گونه ستم (جور) باقی مانده است (صفحه ۹۱، فارسی باستان، هاشم رضی).
در مقابل نام گرشاسپ/کرساسپ هم در هیئت کِرِسا-سپَ به همین معنی است: کِرِسَ= راهزن (جلد اول یسنا، صفحه ١۶٧ به نقل از بارتولومه)، دشمن و ستیزه جو (صفحه ٣٨٢ فرهنگ واژه های اوستا)، سپا (افکندن و دور انداختن، صفحه ١٩۶ یادداشتهای گاثاها)، برانداختن و ویران کردن (فرهنگ واژه های اوستا.ص ١۴۶٧). در تأیید این وجه اشتقاق در بند ١٣۶ فروردین یشت اوستا می خوانیم: «ما به فروهر پاک سام گرشاسب مجعد موی و مسلح به گرز درود میفرستیم تا بر ضد بازوان قوی دشمن و لشکرش و سنگر فراخش و درفش برافراشته اش آن مقاومت توانیم کرد تا بتوانیم در برابر راهزنان پایداری کنیم».
در باب مطابقت رستم هفتخوان مازندران و گرشاسب اوستا سه موضوع کشتار کردن گرشاسب دشمنان بزرگ خود را در کنار فراخکرت (مازندران؟)، هفتخوان رستم و کیکاوس (پادشاه منطقه چشمه زاران) در مازندران و موضوع تاریخی لشکرکشی رئیس رئیسان آشوری شانابوشو سردار آغاز حکومت آشوربانیپال به شهر آمول که بنا به پراشک شرق شناس چ‍ک به مقصد مقر خشثریتی فرمانروای پارتوکا (سرزمین کنار چشمه= ناحیه کاشان) صورت گرفته که از پیش از اسرحدون از آنجا به شهر آمل مازندران پناه برده و ماد بعد از آن مستقل شده بود، قابل توجه است:
خاندان سام-ثریته (شادی بخشنده و محافظت کننده) در کنار هسته میتولوژیک خود یک هسته تاریخی در جنگلهای مازندران در کنار دریای فراخکرت (منظور مازندران) دارند. در عهد هخامنشیان فرد تاریخی قهرمان آنجا آترادات پیشوای آماردان نامیده می شده و سلف سابق کوروش به شمار می رفته است که سوای گرشاسب کنار دریای فراخکرت اوستا و رستم هفتخوان مازندران شاهنامه، مطابق آذربرزینِ مقابل بهمن (در اساس دیوان دژ بهمن) در سمت شهر ساری (در اساس شهر آمل مازندران مکان استقرار خشثریتی= کیکاوس، مقصد لشکرکشی رئیس رئیسان آشوری شانابوشو در آغاز حکومت آشوربانیپال) است که منجر به شکست دیوان (آشوریان) و استقلال مادها گردیده است:
.त्रात adj. trAta protected, protection. शम m. zama final happiness
در اوستا نام اورواخشیه (بسیار شادیبخش) مترادف با سام (بسیار شادیبخش) و فرامرز (بسیار[شادی] بخشنده) متعلق به برادر سام گرشاسب نریمان (به قول مارکوارت همان رستم هفتخوان مازندران) است که در کنار دریای فراخکرت (مازندران) به دست دشمنانش کشته میشود و سام گرشاسب نریمان از دشمنان وی انتقام میگیرد.