اتیمولوژی نام بدخشان

نام بدخشان را از کلمۀ پاتخش-ان (یعنی منسوب به فرمانروا) گرفته اند، نظر به مطابقت شهر فیض اباد (آبادی کرسی حکومتی) با شهر بدخشان باستانی، آن بدین معنی درک میشده است:

पीठ n. pITha seat

ولی با توجه به معادن لعل و لاجورد معروف آنجا نام بدخشان می توانست مرکب از پَت (سرور)، اخش (اخشیگ، عنصر) و ان (علامت نسبت) نیز درک گردد. در مجموع یعنی محل عنصر سرور (لعل و لاجورد).

نام شهر خاروغ آن به معنی دارندۀ رود سیلابی سترگ است:

खर adj. khara rough

ओघ m. ogha flood

بر این اساس شهر خاروغ با شهر کلاوقان (کل آو گان، محل آب سترگ) در عهد اعراب مطابق است. نام شهر کشم باستانی آنجا به صورت کت-زم (جایگاه سرور) با همان شهر مشهد (مس-شت، جایگاه بزرگ و سرور) در آن سمت همخوانی دارد.