معنی نام شهر مَرو (مارگیانه، مرغیانه)

نام این شهر را به ظاهر می توان با واژه های مرغ (مُرغ، پرنده) و مَرغ (چمنزار) و مَرغ (کُشنده) سنجید. و حمدالله مستوفی در نزهه القلوب می آورد: «هوای مرو متعفن است و در او بیماری بسیار بود و به تخصیص علت آبش از مرو رود است و قنوات زمینش شورناک». هیئت اوستایی مئورو آن را هم می توان به معنی کشنده گرفت. بر این اساس نام پارسی کهن مرو یعنی مرگوش (مرگ-اوش) را هم می توان به معنی محل دارای مرگ و میر دانست.

این معنی از توصیف نام مرو (مئورو) در سرزمینهای آفریدهٔ اهورامزدا در کتاب اوستایی وندیداد محسوس است: “سومین از جاها و شهرهای بهترین که من اهورا مزدا بیافریدم مرو (مئورو) است با مردم دلیر و اشه گرا (راستی گرا). آنگاه انگره مینو برای آن آفت را فراز آفرید: خونریزی و سرکشی و نافرمانی را.”

ولی با توجه به معنی سنسکریتی آن معانی فوق ظاهری به نظر می رسد و نام مرو در اصل به معنی محل سدّ مخزنی بوده است:

نظر به توصیفات جغرافی نویسان عهد اعراب از سدهای آب پر نگهبان رود مرو آبِ (مرغاب) شهر مرو بزرگ و کوچک، نام مرگوش کهن، مرو قرون وسطی، به معنی محل دارای سد مخزنی آب (جای انبار کردن آب) بوده است:

मर्वति {मर्व्} verb marvati {marv} fill

घोष m. ghosha of water

بر این اساس نام گئوش اوروَن اوستایی مترادف اِئا (ایزد معبد آبهای ژرف) سومری است:

gava-udha: deep water

aora: lower, nether

वन n. vana abode, place