مطابقت برادران فریدون، کتایون و برمایون با کوروش، ویشتاسپ (تیگران) و سپنتداته (گائوماته، سپیتاک)
کتاب تاریخ ارمنستان موسی خورنی چاپ ایروان آمده است: “آژدهاک (آستیاگ) خواب ترسناک خود را چنین توضیح میدهد: “ای دوستان عزیز در رؤیا چنین می نمود که من در یک کشور ناشناس هستم. در کنار یک کوه سر به فلک کشیده که قله اش پوشیده از یخ به نظر می رسید و گویی میگفتند که این کشور ارمنستان است. وقتی که من دقیقاَ به آن کوه نگریستم زنی به لباس ارغوانی و با حجاب نیلگون، با چشمان درشت و رخساری گلگون و بلند قامت که روی قله کوه مرتفع نشسته و در مخاض بود به چشمم افتاد. وقتی که من حیرت زده چشم بدین منظره دوخته بودم، دفعتاً این زن وضع حمل کرده سه بهادر بالغ و کامل (سپیتاک، کوروش، تیگران را) زایید. اولی بر شیر سوار و به طرف مغرب می تاخت. دومی بر پلنگ سوار و جهت شمال را در پیش گرفته بود و اما سومی که عنان بر اژدهای عجیب الخلقه ای زده بود به سوی کشور ما می تاخت.”
متقابلاً دکتر شکوفه تقی در کتاب خود «معنای بخت در فرهنگ ایرانیان» می آورد: ” فردوسی می گوید چهل سال مانده به هزارۀ پادشاهی ضحاک (آژدهاک) او خواب می بیند که سه برادر جوان، دو نفر بزرگتر (کتایون و برمایون) و یکی کوچکتر (فریدون) در کاخش پدیدار شدند. آنکه کوچکتر (جوانتر) بود، با قامتی سرو مانند و فرّ کیانی، در حالی که کمرش را شاهوار بسته بود و گرز گاوسر حمل میکرد به جنگ ضحاک بر می آید و بر گردنش پالهنگ می گذارد و او را کشان کشان به دماوند می برد. ضحاک وحشت زده از این کابوس همۀ موبدان را جمع می کند تا خوابش را تعبیر کنند. یکی جرأت می کند تا به ضحاک خبر از نابود کننده او یعنی فریدون (آفریدون) بدهد. ضحاک می پرسد که فریدون به چه کینه ای می خواهد او را نابود کند. موبد خبر می دهد که ضحاک پدر او آبتین (آتبین) و گاوی به نام برمایه (مقدس) را که دایۀ او است، خواهد کشت.”
هرودوت، آستیاگ دوم را پدر بزرگ مادری کوروش آورده است. این باور از آنجا ها عاید شده که اولاً مطابق گزنفون آستیاگ اول (فرائورت) پدر بزرگ مادری کوروش نیای کوروش بوده است و مطابق کتسیاس کوروش سوم (فریدون) آمیتیس دختر آستیاگ دوم را به عنوان همسر و یا مادر خوانده به دربار خود برده بود چون کتسیاس مگابرن ویشتاسپ (کتایون) را جایی پسر خوانده کوروش و جای دیگر برادر کوروش عنوان نموده است.
چنانکه پیداست اسامی فریدون و ضحاک مطابق کوروش و آستیاگ (آژدهاک) و نامهای برادران کتایون (کتایه، بُرنده) و برمایون (برمایه، مقدس) به ترتیب مطابق مگابرن ویشتاسپ (تیگران، منسوب به ببر) و سپنتداته (=آ-برهمه، مخلوق مقدس، گائوماته بردیه) پسران ملکه آمیتیس دختر آستیاگ دوم هستند.
اسطوره برادران سلم (مار) و تور (بزکوهی) [پسران فریدون= هخامنشی از ملکه شهرنواز= آمیتیس] و ایرج (شیر) هم در اساس متعلق به همین تثلیث می باشند. چون موسی خورنی مورخ ارمنی عهد ساسانی داستان کشته شدن کوروش به دست تومیریس ملکه ماساگتها-داهه ها را به صورت کشته شدن آرا (ایرج) به دست ملکه شامیرام شرح داده است. ایرج سمبل دارندۀ پلنگ (=پارس در زبان سکاها-ترکان) نشانگر کوروش، تور (بزکوهی-شیر) دارندۀ سمبل نشانگر سپیتاک فرمانروای سکاییان دربیکی و سلم (مار) دارنده سمبل اژدها نشانگر تیگران فرمانروای داهه ها (سوزاننده و تب دهنده ها، ماران) و گرگانیان است. کوروش بعد از رسیدن به حکومت مکان فرمانروایی این دو برادرخوانده/پسرخوانده را از ارمنستان و ری به این نواحی تغییر داده بود.
مغها به عمد گاو برمایه (مقدس) را جایگزین نام سپاکو (سگ) نموده اند که نام دایه کوروش (فریدون) بوده است. گاو برمایون (گاو دانا) از سوی دیگر نشانگر خود همان گائوماته (دانای سرودهای دینی) است که به معنی گاو دانا هم مفهوم می‌گردد. هاروی کرافت، گائوماته بردیه حاکم دربیکان سمت بلخ (سپیتاک سپیتمان) را همان شاهزاده گوتمه بودا و هرتسفلد وی را با زرتشت سپیتمان بلخ یکی می داند.