شمال و جنوب در زبانهای هندوایرانی و سامی

در سنسکریت اپاچ به معنی گرم و سوزان (جنوب) و ایتَرَ به معنی نقطه مقابل است در مجموع اپاچیتر (اباختر، شمال) به معنی سمتی که گرم و سوزان (اپاچ، جنوب) نیست. ولی در پهلوی اپاچ-تر (اباختر، شمال) به معنی سمت پشتی است:

अपाचीतरा f. apAchitarA north

आपचति{आ- पच्} verb Apachati[A- pach] bake

इतर adj. itara different from

अपाची f. apAchi south

इतर adj. itara different from

شیمالیای کاسیان هم به معنی الههٔ کوههای برفی است. ربطی با واژهٔ شمال در زبانهای سامی ندارد که در آنها شمال را به معنی سمت چپ (علامت شوم)، مقابل یمین (سمت راست، علامت مبارک) گرفته اند.