معنی نام شهر دارابگرد (داراب قدیم)

نظر به اینکه گرداگرد حصار بلند شهر دارابگرد خندق آب عمیقی کنده بوده اند، بنابراین دار-آب-گِرد/گَرد به معنی شهر دارای خندق آب گرداگرد بوده است:

در فاصله ۶ کیلومتری شهرستان داراب آثار شهر کهن دارابگرد نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران باستان قرار دارد. این شهر که قدمت آن به عصر هخامنشیان می‌رسد. پیرامون شهر حصار مخروطی عظیمی از گل رس و سنگ و ملات آهک ساخته شده که ارتفاع آن به بیش از ۱۰ متر می‌رسد این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و ارتفاع آن اکنون به حدود ۷ متر می‌رسد وجود ماده چسبنده‌ای درمیان ملاط و گل به کار رفته در دیوار سبب شده با گذشت بیش از ۲۶۰۰ سال این دیوار با تخریب کم پابرجا و استوار باقی بماند. پشت دیوار خندق بزرگی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد نموده بودند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرده‌است. عمق این خندق بیش از ۱۰ متر و عرض آن حدود ۵۰ متر بوده‌است که این قسمت نیز دچار فرسایش شده‌است این خندق پیوسته مملو از آب بوده و به گفته مورخین متقدم در آن گیاهانی بوده که به دور پای افرادی که وارد خندق می‌شده‌اند می‌پیچیده و مانع از شنا کردن آن‌ها می‌شده‌است. آب مورد نیاز خندق از رودخانه‌های اطراف از جمله رود بال تأمین می‌شده‌است.

در رابطه با ارتباط لفظی نام شهر داراب با داراب شاه کیانی (در اصل نوذری) گفتنی است:

نام داراب شاهنامه از دارَیَ وَهو (در اصل دارای ثروت) گرفته شده است. ولی در شاهنامه جزء اول آن “دار” به معنی چوب (صندوق چوبی) و جزء دوم آن به صورت بِ (بی، باشنده) و نیز آب تصور شده است و از آن اسطورهٔ نوزاد رها شده در صندوق چوبی در آب رودخانه پدید آمده است. داراب شاهنامه مطابق داریوش دوم سلف دارای دارایان (داریوش سوم) است:

धर adj. dhara possessing

वसु n. vasu (vahu) riches