ریشهٔ واژهٔ خلبان (نگهبان به پیش راندن) و خلیج

ریشهٔ واژهٔ خلبان (نگهبان به پیش راندن) و خلیج

در فرهنگ سنسکریت-فارسی نائینی، ریشهٔ واژهٔ خلبان به صورت کَل به معنی به جلو راندن و بردن آمده است که مأخذ واژهٔ فارسی خَل در برهان قاطع (یعنی پاروی راندن) و خَل (به معنی خلنده) و واژهٔ سنسکریتی کَلا (قایق) به نظر می رسد. بر این پایه به نظر می آید که آن ربطی با کلمهٔ خلیج در معنی پیشرفتگی آب (خل-ایگ) داشته باشد. واژهٔ گیلکی خاله به معنی محل وصل آب گستردهٔ رودخانه به دریا و واژهٔ جنوبی کَل به معنی چالهٔ آب نیز گواه آن هستند.

در بارهٔ تبدیل کَل سنسکریت به خَل فارسی گفتنی است:
“ک گاه بدل ِ «خ» آید:
نارکوک = نارخوک.
کمان = خمان.
کم = خم.
کرنا = خرنا.
کوسه = خوسه. (در کوسه گلین و رکوب کوسج و خوسه)
شاماکچه = شاماخچه.
ک در تعریف نیزبدل ِ «خ» آید:
کنده = خندق.
کسری = خسرو.” (لغت نامهٔ دهخدا)

You might also like

Leave A Reply

Your email address will not be published.