مدارک تلفیق شده باستانشناسان کنونی و نویسندگان جهان باستان، به ما نشان میدهند که در نیمه پایانی هزاره اول پیش از میلاد، بربرها، گروه انسانی متکّثری بودند که مناطقی گسترده از اروپای مرکزی و غربی را در اشغال داشتند. فرهنگشان متعلق به عصر آهن و یکی از بهترین فنشناسان جهان باستان به شمار میرفتند. آنان صنعتگرانی خبره در کار ساخت فلز، جادهسازانی متبحّر، سازندگان ارابه و متخصصانی در زمینه کشاورزی و شبانی بودند و در واقع، پایهگذاران تمدن اروپای غربی به شمار میرفتند. سلتها جنگجویانی بینظیر، سنگدل و دلاورانی بیبدیل بودند که حتی ارتش روم از آنان، بیم و هراس داشت. سلتها حدود ۲۹۰ پیش از میلاد، رم را غارت کردند و با نیروی نظامی خود، به مناطق تحت فرمانروایی رومیها، که از جزایر بریتانبا در غرب، تا ترکیه در شرق گسترده بود، تاختند. این تازش در رابطه با جاهطلبی امپریالیستی روم و نیز تهاجم قبایل ژرمنی بود که سرزمینهای سلتی را غارت کرده بودند ـ به غیر از ایرلند ـ که استقلال سیاسی آنان را نابود ساخت یا جذب نمود.
آگاهی ما از دین و اسطورهشناسی اقوام گوناگون سلتی مبتنی بر آن است که همه آنها از نژاد واحدی نبودند و حتی وجود زبان مشترک در میان آنها، موجب ایجاد سیاست مشترک نمیشد. منطقه مشخص جغرافیایی آنان از گل (فرانسه کنونی)، بریتانیا (به ویژه ناحیه ویلز) و ایرلند، تشکیل میشد.
به عنوان ناحیههایی متعلق به امپراتوری روم، هم گُل و هم بریتانیا، مدتها پیش از عصر مسیحیت، تحت تأثیر فرهنگ یونانی ـ رومی قرار داشتند. ولی در مقایسه با آنها، ایرلند سنتی، تمامیت فرهنگ خود را، تا زمان اتخاذ مسیحیت در قرن پنجم میلادی، حفظ نمود. مدارکی جهت شناخت اسطورهشناسی جامعه مشترک سلتی در ایرلند در دست است، اما شناخت مفاهیم و مواد ایرلندی، فقط با رجوع به اینگونه مدارک میسر میشود زیرا، به عنوان میراثی جهت ادیان گل و بریتانیا تلقی میگردد.
منبع : ریچارد کاوندیش،اسطوره شناسی:دایرهالمعارف مصوّر اساطیر و ادیان مشهور جهان، ترجمهی رقیّه بهزادی، تهران،نشر علم،چاپ اوّل،۱۳۸۷